Telefonla dolandırıcılık sonucu bir banka transferi yaptınız veya kredi kartı bilgileriniz ele geçirilerek bilginiz dışında harcamalar mı yapıldı? Paranızın kaybolduğu düşüncesi sizi çaresiz hissettirebilir, ancak umutsuzluğa kapılmayın. Bankacılık ve hukuk sisteminde, dolandırıcılık mağdurlarının paralarını geri alabilmeleri için oluşturulmuş etkili mekanizmalar bulunmaktadır.
Bu rehberde, Avukat Eda Kuru olarak sizlere EFT/Havale ile gönderilen paranın iadesi ve kredi kartı işlemlerinde Chargeback (Ters İbraz) gibi en güçlü finansal kurtuluş yöntemlerini adım adım anlatacağız.
Yöntem 1: EFT / Havale ile Kaptırılan Parayı Geri Alma
Eğer dolandırıcıya kendi isteğinizle bir EFT veya Havale yaptıysanız, süreç biraz daha zorlu olsa da başarı mümkündür. Hız burada her şeydir.
Adım 1: Anında Bankaya Bildirim ve Savcılık Blokesi
Daha önceki Dolandırıldım, Ne Yapmalıyım? rehberimizde de belirttiğimiz gibi, ilk yapmanız gereken şey hemen bankanızı arayarak durumu bildirmektir. Ancak asıl hukuki güç, savcılık kararından gelir.
Vakit kaybetmeden Cumhuriyet Başsavcılığı’na yapacağınız suç duyurusu ile savcının, paranın gönderildiği hesaba “tedbiren bloke konulması” için bankaya bir müzekkere (resmi yazı) yazmasını talep etmelisiniz. Bu yazı sayesinde, dolandırıcının parayı çekmesi veya başka bir hesaba aktarması engellenir. Hesabında para varsa, bu para sizin için güvence altına alınmış olur.
Adım 2: Hukuk Mahkemesinde Dava Yolu
Savcılık soruşturması ile bloke konulan paranın size iade edilmesi için ceza davasının sonuçlanmasını beklemek uzun sürebilir. Bu süreci hızlandırmak için, bir avukat aracılığıyla Asliye Hukuk Mahkemesi’nde “sebepsiz zenginleşme” veya “alacak davası” açılabilir. Bu dava ile paranın size ait olduğu ve haksız yere karşı tarafın hesabında bulunduğu ispatlanarak iadesi talep edilir.
Yöntem 2: Kredi Kartı Dolandırıcılığında En Güçlü Silah: Chargeback (Ters İbraz)
Eğer dolandırıcılık kredi kartınız üzerinden yapıldıysa, uluslararası kart kuruluşlarının (Visa, MasterCard, Troy vb.) sunduğu Chargeback (Ters İbraz) prosedürü en etkili ve en hızlı yöntemdir.
Chargeback Nedir?
Chargeback, kart sahibinin yaptığı işleme itiraz etmesi durumunda, paranın üye iş yerinden (paranın çekildiği dükkan/şirket) geri alınıp kart sahibine iade edilmesi sürecidir. Bu, sizin bankanızın, parayı çeken şirketin bankasıyla yürüttüğü bir süreçtir.
Chargeback Nasıl Başlatılır?
- Hemen Bankanızla İletişime Geçin: Bankanızın müşteri hizmetlerini arayın veya şubenize gidin. Kredi kartınızdan yapılan şüpheli işlemi veya dolandırıcılık işlemini bildirin ve “harcama itirazında bulunmak istediğinizi” net bir şekilde söyleyin.
- Harcama İtiraz Formu Doldurun: Banka sizden durumu anlatan bir dilekçe veya standart bir “Harcama İtiraz Formu” doldurmanızı isteyecektir. Bu formda, işlemin neden hileli olduğunu (örneğin; “hizmeti almadım”, “işlemi ben yapmadım”, “ürün sahte geldi” gibi) detaylıca açıklamanız gerekir.
- Süreci Takip Edin: İtirazınız bankanız tarafından karşı bankaya iletilir. Karşı banka, üye iş yerinden savunma ve belge (fatura, teslimat kanıtı vb.) ister. İş yeri, harcamanın usulüne uygun olduğunu kanıtlayamazsa, para size iade edilir. Süreç genellikle 45 ila 180 gün arasında sonuçlanır.
Unutmayın: Harcama itirazı için işlemin yapıldığı tarihten itibaren belirli bir süreniz vardır. Bu süre genellikle 120 gündür, bu yüzden vakit kaybetmeyin!
Banka Dolandırıcılığı Hakkında Sıkça Sorulan Sorular
Chargeback (Ters İbraz) başvurum reddedilirse ne olur?
Bankanızın itirazınızı reddetmesi durumunda pes etmeyin. Türkiye Bankalar Birliği (TBB) bünyesindeki Hakem Heyeti’ne başvurabilir veya doğrudan Tüketici Mahkemesi’nde dava açarak hakkınızı arayabilirsiniz. Bir avukat bu süreçte size en doğru yolu gösterecektir.
Banka, “işlemi siz 3D Secure şifresiyle onaylamışsınız, bir şey yapamayız” derse ne yapmalıyım?
Bu, bankaların sık kullandığı bir savunmadır. Ancak Yargıtay kararlarına göre, bankaların müşterilerini korumak için gerekli güvenlik önlemlerini alma yükümlülüğü vardır. Dolandırıcıların sizi oltalama (phishing) gibi yöntemlerle kandırarak şifreyi girmeye zorlaması, bankanın sorumluluğunu tamamen ortadan kaldırmaz. Bu durumda dahi hukuki yollara başvurulabilir.
EFT ile gönderdiğim para çoktan çekilmiş. Yine de bir şansım var mı?
Evet, var. Savcılık soruşturması ile parayı gönderdiğiniz hesap sahibi (dolandırıcı veya hesabını kullandıran kişi) tespit edilir. Bu kişiye karşı açılacak ceza ve hukuk davaları yoluyla, uğradığınız zararın tazmin edilmesi için yasal takip yapılır. Bu kişinin mal varlığına haciz konulabilir.
Chargeback süreci ne kadar sürer?
Süreç, itirazın nedenine ve bankalar arası iletişime bağlı olarak değişir. Genellikle 45 ila 60 gün içinde ilk sonuç alınsa da, karmaşık durumlarda sürecin 180 güne kadar uzayabildiği görülmektedir.
İnternetten aldığım ürün sahte çıktı, bu da dolandırıcılık sayılır mı? İtiraz edebilir miyim?
Evet, kesinlikle. Aldığınız ürünün sahte, kusurlu veya vaat edilenden tamamen farklı olması da geçerli bir harcama itirazı (chargeback) sebebidir. Durumu kanıtlayan fotoğraflar ve yazışmalarla birlikte bankanıza başvurabilirsiniz.
Banka benim ihmalim olduğunu söylerse ne olur?
Bankalar genellikle sorumluluktan kaçınmak için kart sahibinin ihmali olduğunu iddia edebilir. Ancak hukuken, bankaların da “ağır ihmal” derecesinde bir kusurunuz olmadığını ispatlaması gerekir. Bir avukat, bu tür iddialara karşı haklarınızı en güçlü şekilde savunur.
Parayı bir yakınıma gönderdim, o da dolandırıcıya kaptırdı. Paramı geri alabilir miyim?
Bu durum daha karmaşıktır. Hukuken parayı doğrudan dolandırıcıya göndermediğiniz için süreç dolaylı işler. Öncelikle parayı gönderdiğiniz yakınınızın dolandırıcılara karşı hukuki süreci başlatması ve parasını geri alması, sonrasında size borcunu ödemesi gerekir.
Finansal Kaybınızı Kadere Bırakmayın!
Paranızı geri almak için hem bankacılık nezdinde hem de hukuk sisteminde güçlü araçlarınız var. Bu teknik süreçleri tek başınıza yönetmek zorunda değilsiniz. Doğru adımları zamanında atarak hakkınızı aramak için profesyonel destek alın.